بزرگنمايي:

ایرانیان جهان - تحولات نرخ ارز در حال حاضر در مسیری متفاوت از گذشته قرار دارد؛ به‌ویژه در اقتصادی مانند ایران که نوسانات قیمتی به یک واقعیت دائمی تبدیل شده‌اند. در حال حاضر، ارزش ریال در عرض چند روز بیش از 20 درصد تقویت شده و قیمت ارز به سطوحی مشابه دو ماه پیش بازگشته است. با انتشار خبر احتمال مذاکرات میان ایران و آمریکا، مشخص بود که بازار ارز با نوساناتی متفاوت از چند ماه گذشته روبه‌رو خواهد شد.
اکنون این سوال مطرح است که اگر مذاکرات به توافقی منجر شود، نرخ ارز تا چه حد کاهش خواهد یافت؟ نرخ واقعی دلار کجاست؟ مرتضی افقه، کارشناس اقتصادی، اظهار داشت: «قیمت واقعی دلار، مانند سایر کالاها، از طریق بازار تعیین می‌شود. اما نکته مهم این است که بازار تنها تحت تأثیر عوامل عینی و مادی نیست و انتظارات نیز تأثیر قابل توجهی بر نرخ‌گذاری‌ها دارند. بنابراین، کاهش نرخ دلار در روزهای اخیر نشان‌دهنده تغییر انتظارات عمومی است.»
او در مورد اقداماتی که دولت می‌تواند برای جلوگیری از کاهش نرخ ارز انجام دهد، توضیح داد: «دولت این امکان را دارد، اما به نظر می‌رسد ساختارهای موجود در کشور ما مانع از آن می‌شوند که نرخ دلار به سطح تابستان گذشته، که در محدوده 50 تا 60 هزار تومان بود، کاهش یابد.»
وی افزود: «نرخ دلار به یک شاخص بسیار مهم در اقتصاد کشور تبدیل شده است؛ به گونه‌ای که هزینه تمام شده کالاها به این نرخ وابسته است. قیمت‌ها در اقتصاد به یک نرخ ارز خاص تن می‌دهند و در نهایت بر اساس آن قیمت‌ها تعیین می‌شوند. به نظر من، حتی اگر مذاکرات به توافق نهایی منجر شود، بعید است که اقتصاد و ساختارهای آن اجازه کاهش نرخ دلار به زیر 80 هزار تومان را بدهند.»
عضو هیات علمی دانشگاه اهواز عنوان کرد: «گرچه این روزها و بسته به اخباری که از مذاکرات خواهد آمد، ممکن است نرخ هر دلار آمریکا به کمتر از 80 هزار تومان هم برسد ولی در میان مدت ساختار اقتصاد کشور بعید است این مساله را هضم کند و با خوابیدن انتظارات مثبت حاصل از توافق احتمالی، نرخ دلار دوباره به حوالی 80 هزار تومان برخواهد گشت.»
به گفته این منتقد اقتصادی، از آنجایی که 80 درصد واردات ایران کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای هستند که قیمت‌شان مستقیما به نرخ دلار وابسته است، هر تغییری در نرخ دلار، قیمت تولیدات داخلی را هم دچار نوسان می‌کند.
وی توضیح داد: «این نقش نرخ دلار در اقتصاد ما موجب می‌شود هر قدر از نرخ دلار بیشتر کاسته شود، تولید و رفاه عمومی تقویت می‌شوند. فراموش نکنیم کاهش قیمت دلار در واقع به معنای تقویت ارزش ریال یا همان پول ملی است که به سرعت به تقویت قدرت خرید و بهبود رونق اقتصادی منجر خواهد شد.»
ارزش پول ملی 20 درصد تقویت شد افقه با فرض توافق نهایی و بازگشت چندین میلیارد دلار پول بلوکه شده به ایران گفت:‌ « وقتی یک جلسه مذاکره برگزار شده، چنان انتظارات تورمی تغییر می‌کند که ارزش پول ملی 20 درصد تقویت می‌شود، پرواضح است که با بازگشت منابع بلوکه شده به کشور، تاثیرات مثبت بزرگ‌تری مشاهده شود. این منابع اگر به درست مدیریت شوند حتی می‌توانند اثرات مثبت‌تر و پایدارتری از خود به جای بگذارند.»
او افزود: «موضوع مهم این است که اثرات مثبت مذاکرات و توافق کامل حتی مقطعی است؛ نباید این تصور وجود داشته باشد که به صرف لغو تحریم‌ها، کشور روی ریل قرار گرفته زیرا بدون اصلاحات واقعی و اساسی اقتصاد ما نهایتا یکی دو سال از اثرات مثبت وضع جدید بهره خواهد جست ولی خیلی زود این تاثیرات تخلیه می‌شود و واقعیات اقتصادی ما که نشان‌دهنده سازوکار ناکارآمد داخلی است، در نهایت مانع اصلی توسعه است.»
به باور او، اینکه اقتصاد کشور بیش از هر چیزی تحت تاثیر اخبار سیاسی و دیپلماتیک قرار گرفته و در این مورد شرطی شده، یک ضعف بزرگ و ناراحت کننده است.
پیش‌تر افقه در مورد پیش‌بینی وضعیت تورم و رشد اقتصادی با فرض سناریوی لغو تحریم‌ها گفت: «آثار مثبت این اقدام چنان زیاد است که به سرعت می‌تواند همه شاخص ها را به شکل محسوسی دگرگون کند. به طور قطع اگر روند تجارت کشور عادی شود و درآمدهای ارزی هم بر گردند نرخ تورم به سرعت به سمت تک رقمی شدن خواهد رفت. همزمان رشد اقتصادی هم به دلیل رفع مانع تحریمی و هم به دلیل افزایش قدرت خرید مردم به دلیل ارزان شدن دلار، بالا خواهد رفت. هر چند این تحولات مثبت یکی دو سال بیشتر دوام نخواهد داشت اما قطعا اثرات ملموسی از خود به جای می‌گذارد.»
وی درباره اینکه دولت مانع کاهش قیمت دلار خواهد شد یا نه، توضیح داد: «البته ممکن است چنین کنند ولی تقویت ارزش پول ملی به سرعت موجب تقویت قدرت خرید می‌شود که این امر به افزایش تقاضا منجر می‌شود. درنتیجه این تحولات، زمینه کاهش بیشتر نرخ دلار به نحوی که در ماه‌های بعد از توافق احتمالی در کانالی کمتر از 80 هزار تومان قرار بگیرد، را کاهش خواهد داد. به همین دلیل بدون دخالت دولت هم شانس زیادی برای کاهش قیمت دلار نمی‌توان متصور بود.»
منبع: خبرانلاین